W dniu 1 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Święto zostało ustanowione w roku 2010 przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego. W uzasadnieniu do ustanowienia tego święta pisano, że „jest wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej, za krew przelaną w obronie Ojczyzny”. Zostało ustanowione w rocznicę rozstrzelania w Warszawie w więzieniu 7 członków Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niepodległość. Mianem żołnierzy wyklętych lub niezłomnych określa się polskie podziemie niepodległościowe i antykomunistyczne działające w latach 1944-1947 (ostatni partyzant Józef Franczak ps ”Lalek” zginął 21 października 1963 roku – czyli 18 lat po zakończeniu wojny). Byli to żołnierze, którzy walczyli przeciwko sowietyzacji kraju. Przez szeregi konspiracyjnego wojska przewinęło się od 120 000 do 200 000 ludzi. Największe straty osobowe podziemie poniosło w 1947 roku , kiedy w wyniku drugiej amnestii ujawniło się ponad 76 tys. ludzi. W lasach pozostało około 2 tysiące osób. Za swoje przywiązanie do tradycji niepodległościowej zbiorowość Żołnierzy Wyklętych zapłaciła ogromną „cenę”. Szacuje się, że 5 tysięcy osób zostało skazanych przez sądy wojskowe na karę śmierci, około 20 tysięcy zabitych bez sądu w siedzibach urzędów bezpieczeństwa i bliżej nieokreślona liczba osób zabitych w trakcie licznych pacyfikacji. Należy również wspomnieć o osobach skazanych z powodów politycznych na karę więzienia (ok. 250 tys.), kilkuset tysiącach, którym zrujnowano zdrowie, skazano na bycie obywatelami II kategorii w PRL. W tym dniu wspominamy in. o takich postaciach jak sanitariuszka Danuta Siedzikówna ps.”Inka”, rotmistrz Witold Pilecki, major Zygmunt Siendzielorz ps”Łupaszka”, mjr Hieronim Detukowski ps.”Zapora”, st. sierż. Mieczysław Dziemieszkiewicz ps. „Rój” i wielu innych walczących w latach 1944-1947 z radzieckimi siłami bezpieczeństwa wspieranymi przez polskie formacje: Milicję Obywatelską, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Ludowe Wojsko Polskie. W sumie w walce ze zbrojnym podziemiem był zaangażowanych ok. 250 000 ludzi. O ludziach, którzy pozostali wierni przysiędze i kontynuowali walkę z sowieckim aparatem bezpieczeństwa pamiętała również Kadra i młodzież 1-21 Hufca Pracy w Jaworze, która na zaproszenie Burmistrza Jawora włączyła się do obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych 28 lutego w samo południe symboliczną wiązanką uczciła żołnierzy drugiej konspiracji.

Tekst – Andrzej Kowalik starszy wychowawca OHP w Jaworze